Logo de la empresa

A Coca, animal da mitoloxía galega

Daniela De Amorín | revista eSmás Vilagarcía Nº26 Otoño 2019

A lenda conta que uns mozos mariñeiros navegaban pola ría cando escoitaron os queixidos dunhas doncelas cautivas na illa de San Simón. Formaron un valente exército armado con espadas e, tras unha tortuosa batalla, deron morte á besta e liberaron ás mozas.
A Coca, animal da mitoloxía galega

É un dragón? Un crocodilo? Unha serpe voadora? É ningún e todos á vez. Aínda que o seu nome poida levar á confusión, a Coca é un ser mitolóxico monstruoso e estraño cunha orixe moi ligada á relixión cristiá. Terra de meigas e trasnos, son múltiples as criaturas que conforman o inventario fantástico de Galicia e a Coca é unha das máis populares. Ten a súa propia festa en Redondela e é a protagonista da procesión do Corpus Christi en varias vilas da provincia pontevedresa, de feito moitos habitantes do Salnés aseguraron durante séculos ter visto algún exemplar nestes paraxes.

A lenda conta que uns mozos mariñeiros navegaban pola ría cando escoitaron os queixidos dunhas doncelas cautivas na illa de San Simón. Formaron un valente exército armado con espadas e, tras unha tortuosa batalla, deron morte á besta e liberaron ás mozas. Leváronas de volta ao pobo xunto aos restos do monstro, sobre os cales empezaron a bailar elevando as súas armas ao aire. Dende entón, durante o desfile do Corpus Cristi, cada ano conmemórase a batalla coa figura da Coca percorrendo as rúas da cidade e a celebración da Danza das Espadas e a Danza das Penlas.

Pero máis aló do seu vínculo con Galicia, a Coca é unha criatura homóloga á Tarasca, un ser que segundo a lenda habitaba en Tarascón, na Provenza francesa, e devastaba territorios por doquier. Só as pregarias de Santa Marta conseguiron domar á besta e levala de volta á cidade para asasinala sen que esta ofrecese resistencia. A figura da Tarasca lémbrase non só nalgunhas vilas de Francia e Bélxica, senón tamén cada ano durante a procesión do Corpus Chisti en pobos e cidades de varias rexións españolas, como Cataluña, Valencia, Castela e León e Andalucía. Pero como sinalaba o Padre Sarmiento en 1760: «En Galicia, e en especial en Pontevedra, non se chama Tarasca senón Coca, un nome máis apropiado para o que representa na procesión do Corpus (...) A cabeza da Coca de Pontevedra non tanto é de serpe como de Cocatrix, o crocodilo e, por conseguinte, o Leviathán que Cristo venceu». É neste punto onde se presenta a orixe relixiosa deste animal mitológico, considerado o símbolo do mal e a representación do monstro apocalíptico que será vencido polos exércitos celestiais, a herexía derrotada pola fe.

A Tarasca francesa é un animal mitolóxico de características morfolóxicas moi similares á nosa Coca, pero a súa cabeza é máis de serpe que de cocodrilo. 

O aspecto físico deste animal mitolóxico é moi similar ao dun dragón, aínda que as súas características e comportamento varían en función da xeografía. A Coca galega é descrita como un monstro con cara de crocodilo, corpo de dragón, cola de serpe e xigantes ás de morcego, mentres que a Tarasca francesa inclúe descricións máis precisas, como seis patas de oso, unha cola con aguillón de escorpión e a cara dun león con orellas de cabalo. A pesar destas variacións, as descricións sempre coinciden coa elección de animais que se corresponden cos catro elementos da filosofía antiga: terra, lume, auga e aire. A mitoloxía, xunto con outros coñecementos como as artes, é parte dos modelos culturais de todas as civilizacións. A cultura galega conta cun imaxinario fantástico propio que supón un aspecto diferenciador da nosa comunidade, xerando unha identidade propia en constante loita pola súa preservación e custodia.

 


Anunciantes en el número actual la revista eSmás:


Scroll to Top