A empanada galega é un dos pratos máis importantes da nosa gastronomía. A orixe desta elaboración propia remóntase a moitos anos atrás, aínda que é moi difícil establecer unha data concreta áempanada, un alimento que incluso foi tallado no século XII no Pórtico da Gloria de Santiago de Compostela.

A empanada comezou sendo un produto de elaboración caseira moi apto para alimentar aos viaxeiros, debido a súa posibilidade de conservación e a súa propia estrutura, posto que ao ser un produto con tapa o recheo non entraba en contacto co pó do camiño. Dende a súa aparición a empanada foi un alimento presente en todos os fogares galegos, pero a súa venda e comercialización foi cambiando ao longo dos anos ata converterse no que éhoxe en día. Actualmente, non hai un restaurante, establecemento ou romaría que non inclúa este produto entre os seus pratos típicos. 

A principios do S.XX nas panaderías galegas practicamente non se elaboraban empanadas. As poucas que se facían eran elaboradas con masa de pan normal e a partir dos recheos que as persoas traían dos seus fogares, unha costume que hoxe en día é residual. O cambio no consumo, sen embargo, no supuxo un cambio nos métodos de elaboración, que actualmente seguen sendo os mesmos que na antigüidade. Os ingredientes empleados son os mesmos: fariña de trigo, manteiga de porco, auga e sal, aínda que outras variantes poden engadir aceite de oliva e un ovo. Noutros casos, tamén pode substituírse a fariña de trigo por millo, una empanada moi típica nas nosas Rías Baixas. Sen embargo, nos métodos de produción se podemos falar dun gran avance pola substitución do laborioso traballo a man polo traballo realizado polas amasadoras mecánicas e fornos eléctricos que foron xurdindoa partir do século XX. 

¿Cal é a empanada máis popular?

Os gustos da xente eran tan diversos que empezaron a surxir unha gran variedade de empanadas de todos os tipos: de zorza, bacallau, polo, carne, bonito, zamburiñas, mexillóns, chocos, xoubiñas, polbo, berberechos, congrio… o certo éque ninguén pode sinalar cal é a empanada máis típica da nosa terra. 

Segundo recolle o libro Cocina Gallega de Álvaro Cunqueiro a primeira empanada da que se ten referencia éa empanada de polo con champiñóns. Sen embargo, as máis consumidas por norma xeral son ás de atún e carne, aínda que isto varía moito en función da zona de Galicia. Unha característica xeográfica curiosa das empanadas éo feito de que no interior o pan teña maior presencia que nos territorios costeiros, onde destacan pola gran cantidade de recheo que teñen. Na nosa zona e noutros municipios das Rías Baixas son moi populares as empanadas de millo recheas de zamburiñas, mexillóns ou berberechos. 

Falamos con José, propietario do bar de tapas D´María ubicado no número 26 da rúa Méndez Núñez, para coñecer cal é a empanada máis típica da nosa cidade. “Hai tantos tipos que é moi difícil establecer cal é a máis popular, pero de trigo diríache que as máis consumidas son as de carne e atún, mentres que de millo aquí pídese moito de xoubas e berberechos. Logo están outras menos populares pero tamén gustan moito como a de lacón con grelos”, sinala José. En canto a elaboración da masa, Josédestaca que cada maestrillo ten o seu librillo. No seu caso emplea fariña, levadura, aceite, leite e viño, aportándolle as súas empanadas un toque moi especial e delicioso. 

O importante é que sexa cal sexa a receita empregada, a empanada galega seguirásendo todo un referente alimenticio para as celebracións máis especiais. En definitiva, seguirásendo a raíña da gastronomía galega.