Continuamos a nosa viaxe arqueolóxica pola comarca do Salnés e, neste caso, imos visitar o Castelo de Lobeira. O castelo atópase no alto do denominado Monte Lobeira, na parroquia de András, en Vilanova de Arousa.

En primeiro lugar destaca o seu emprazamento, xa estratéxico de por si xa que é un enclave natural desde onde se obtén un dominio visual moi amplo da ría de Arousa e do Salnés. Segundo algúns investigadores, na antigüidade puido existir un castro, o denominado Castro Lupus ou Castrum Lupariae, como se documenta nuns textos da Catedral de Santiago. Malia iso, non nos quedan restos del.

Actualmente si atopamos algúns restos de dita fortaleza, como a porta de entrada e as escaleiras, os alicerces dunha torre da muralla, os restos da muralla, un alxibe, e moi preto documéntanse tamén algúns gravados de xogos flamengos, quizais feitos por algúns soldados que trouxera Don Raimundo, marido de dona Urraca xa no século XII.

O documento máis antigo onde se menciona o castelo é do século IX e conta o nacemento na fortaleza do futuro bispo de Iria Flavia, Teodomiro, que segundo a lenda participará no descubrimento do sepulcro do Apóstolo Santiago. Por outra banda, a fortaleza será reforzada para a defensa da ría dos ataques dos normandos e musulmáns.

No século X menciónase dito castelo como propiedade da condesa dona Ildaura ou Aldara, nai do célebre bispo San Rosendo, aínda que non será ata os séculos XI ou XII cando comeza a adquirir maior relevancia, debido ás disputas dinásticas entre dona Urraca, o seu fillo Alfonso VII e o Arcebispo Xelmírez.

Desde o século XII ata a Guerra Irmandiña (XV) o castelo pasará por diversas mans froito das continuas loitas na mitra Compostelá. Nesta guerra a fortaleza sufriu importantes danos e a mitra Compostelá acabaraa cedendo finalmente no século XVII aos Mariño de Lobeira xa que non podían facer fronte aos gastos. Estes finalmente deciden trasladar a pedra do Castelo para a construción do actual Pazo Rial.

En 1896 os restos da antiga torre da homenaxe (que supostamente contaba con tres pisos de madeira) foron cubertos pola construción dunha cruz como homenaxe ás vítimas dos naufraxios.

Finalmente, como dicía Fermín Bouza Brey, todo xacemento prehistórico en Galicia garda algunha lenda. Neste caso, hai unha que di que dende o castelo ata o castro de 7 Pías en Cambados hai unha cadea de ouro enterrada. Tamén, quizais a máis coñecida, outra que di que desde el ata o Pazo de Vista Alegre ou Castro Alobre hai un túnel polo que escapaban os sitiados na procura de peixe fresco, ou mesmo que nese túnel había un tesouro enterrado.

Ata o próximo artigo!