O xogo da chave é un deporte tradicional galego con séculos de historia. Consiste en lanzar discos planos, chamados pellos, sobre unha peza metálica chamada chave, situada a certa distancia. A finalidade do xogo é acertar cos pellos na chave o maior número de veces posible, sendo un xogo que require precisión, destreza e paciencia. Este deporte, que forma parte da cultura popular galega, foi recentemente recoñecido como modalidade federativa dentro da categoría de deportes autóctonos, xunto coa billarda. Entre as distintas modalidades de chave que existen en Galicia, destaca a variedade xogada en O Grove, cuxa particularidade e popularidade a converten nun referente deste deporte na zona de Pontevedra.

A Federación de Deportes Autóctonos

En 2023, creouse a Federación de Deportes Autóctonos de Galicia, que recoñece oficialmente o xogo da chave e a billarda. Esta iniciativa foi fundamental para preservar e promocionar estes xogos tradicionais que forman parte do patrimonio cultural galego. A Federación conta cun número significativo de equipos federados, especialmente nas variedades de A Coruña e O Grove. No momento da súa creación, ao redor de 400 xogadores xa estaban federados, e o número segue en aumento, mostrando o interese renovado por estes deportes.

A inclusión da chave como deporte federado tamén trouxo consigo a difusión mediática do xogo. Por primeira vez, algúns partidos foron televisados na Televisión de Galicia (TVG), o que contribuíu a dar visibilidade a este deporte e fomentar o interese por el, especialmente entre as xeracións máis novas.

A Variedade de Chave en O Grove: A Liga Meca

A liga de chave de O Grove, coñecida como Liga Meca, destaca pola súa actividade e pola organización de equipos procedentes da zona de Arousa. A chave de O Grove ten unha forma particular, composta por tres aspas horizontais situadas a unha distancia de 11 metros dos xogadores, que lanzan os seus pellos de aproximadamente 550 gramos. Cada partida convencional consta de 10 tiradas, con 6 discos por tirada, o que fai un total de 60 lanzamentos por xogador ou equipo.

A maneira de puntuar nesta modalidade é moi precisa e segue unhas regras estritas:

Aspa superior: 5 chaves.

Aspa media: 3 chaves.

Aspa inferior: 2 chaves.

Un dos aspectos máis interesantes desta variedade é a mecánica das aspas. Para que se puntúe unha chave completa, é necesario que a aspa xire 90º antes de ser golpeada. Se o golpe fai que a aspa non complete esa rotación, o xogador recibe un punto en lugar de dous, tres ou cinco, dependendo da aspa. Ademais, o pello debe impactar directamente na aspa; se só roza a chave ou golpea despois dun rebote, non se outorga ningunha puntuación.

Outro aspecto clave da variedade de O Grove é a norma que regula o estado das aspas antes do impacto. Para que o golpe conte co valor correspondente, a aspa debe estar parada ou cambiar de sentido de rotación trala colisión. Se a aspa segue xirando no mesmo sentido, a puntuación queda reducida.

Modalidades de Xogo

En O Grove, existen dúas formas principais de xogar á chave:

Por parellas: Cada equipo está formado por dúas persoas, que se alternan nos lanzamentos de pellos.

Americano: Esta variante permite unha dinámica máis rápida e intensa, xa que os xogadores lanzan individualmente.

A liga de O Grove é unha das máis activas da provincia de Pontevedra, organizando torneos regulares que atraen tanto a xogadores veteranos como a novos participantes que desexan manter viva esta tradición.

A Importancia Cultural da Chave

O xogo da chave non é só unha competición, senón unha expresión cultural que conecta as xeracións. Nos bares e campos de Galicia, a chave segue sendo un punto de encontro, onde as comunidades se reúnen para compartir risas, historias e tradición. Coa creación da Federación de Deportes Autóctonos e a popularización deste deporte grazas á difusión mediática, espérase que a chave continúe medrando e sexa practicada por moitos máis anos.

A modalidade de O Grove, pola súa singularidade e a forza da Liga Meca, segue sendo un exemplo brillante de como un xogo tradicional pode evolucionar sen perder as súas raíces, mantendo viva unha parte esencial da identidade galega.